Σάββατο, 15 Οκτωβρίου 2022

Άρθρο του Παναγιώτη Παπασταματίου φιλοξένησε η ειδική έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών “ΕΝΕΡΓΕΙΑ” στις 15-16 Οκτωβρίου 2022 με τίτλο: «Τα κέρδη της Αιολικής Ενέργειας- Σταθερό και χαμηλό κόστος για τους καταναλωτές». Το άρθρο έχει ως εξής:

Το κόστος παραγωγής ρεύματος από τα νέα αιολικά πάρκα είναι 8,5 φορές μικρότερο από το κόστος που βαρύνει τους καταναλωτές για την ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο και 3,5 περίπου φορές μικρότερο από λιγνίτη. Αυτό προκύπτει με απλή σύγκριση της τιμής αμοιβής των αιολικών πάρκων (58 €/ΜWh) που προέκυψε από τον τελευταίο διαγωνισμό της ΡΑΕ την 5^η Σεπτεμβρίου 2022[1] και της τιμής που αποζημιώνονται οι συμβατικοί ηλεκτροπαραγωγοί τον Οκτώβριο 2022 σύμφωνα και πάλι με τις τιμές που ανακοινώνει η ΡΑΕ κάθε μήνα (499 €/ΜWh για το φυσικό αέριο και 190 €/ΜWh για το λιγνίτη)[2].

Το μεγάλο αυτό οικονομικό όφελος που προσφέρουν τα αιολικά πάρκα στους καταναλωτές απεικονίζεται στο διάγραμμα.

Φθηνή και πριν την κρίση

H αιολική ενέργεια ήταν πολύ πιο φθηνή από τα συμβατικά καύσιμα ήδη πριν την τρέχουσα κρίση, η οποία οφείλεται στην εκτόξευση του κόστους τους. Το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανεμογεννήτριες μειώθηκε κατά 35% περίπου την περίοδο 2009-2017, σύμφωνα με όλες τις πηγές, όπως αναφορά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου[3]. Πλέον, ασχέτως της κρίσης, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια έχουν το χαμηλότερο κόστος ηλεκτροπαραγωγής σε σχέση με όλες τις άλλες συμβατικές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας[4]. O λόγος για αυτό είναι ότι η τεχνολογική εξέλιξη και οι οικονομίες κλίμακας έχουν οδηγήσει σε ραγδαία πτώση του κόστους των ανεμογεννητριών[5] και σε αύξηση της ενεργειακής τους παραγωγικότητας.

Σταθερές τιμές για τους καταναλωτές

Εκτός από χαμηλές, οι τιμές που εξασφαλίζει στους καταναλωτές η αιολική ενέργεια είναι και σταθερές. Αυτό συμβαίνει διότι ο άνεμος είναι δωρεάν και έτσι το κόστος του ρεύματος που παράγεται από αυτόν εξαρτάται μόνο από το κόστος επένδυσης που έχει καταβληθεί όλο εξ αρχής. Έτσι το κόστος παραγωγής από τα αιολικά δεν εξαρτάται από τις συνεχείς διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων και τα γεωπολιτικά παιχνίδια.

Για αυτό στην Ελλάδα ο κανόνας είναι ότι η αμοιβή που εισπράττει ένα αιολικό πάρκο για την ενέργεια που παράγει, είναι σταθερή και δεν επηρεάζεται από την τιμή στην χονδρική αγορά ηλεκτρισμού, η οποία έχει εκτοξευθεί εξαιτίας του φυσικού αερίου. Συγκεκριμένα, τα αιολικά πάρκα έχουν «κλειδώσει» σταθερές και χαμηλές τιμές αμοιβής, με μακροχρόνια συμβόλαια που έχουν συνάψει με τη δημόσια επιχείρηση ΔΑΠΕΕΠ. Για τα παλαιότερα αιολικά αυτές οι τιμές έχουν καθορισθεί διοικητικά με βάση το κόστος των επενδύσεων κατά το χρόνο που υλοποιήθηκαν, ενώ για τα νεότερα πάρκα οι τιμές προκύπτουν μέσω διαγωνισμών που διενεργεί η ΡΑΕ.

Τα αιολικά πάρκα δεν έχουν υπερκέρδη. Αντιθέτως επιδοτούν τους καταναλωτές

Για το λόγο αυτό, τα αιολικά πάρκα δεν επωφελούνται από τις υψηλές τιμές στη χρηματιστηριακή αγορά και δεν έχουν υπερκέρδη. Ειδικότερα, η μέση τιμή αμοιβής της ενέργειας που παράγεται από τα υφιστάμενα αιολικά πάρκα που λειτουργούν σήμερα στο εθνικό διασυνδεδεμένο σύστημα της Ελλάδας είναι περί τα 94 €/MWh, δηλαδή μόλις το 22,5% της μέσης τιμής ηλεκτρισμού στην αγορά τον Σεπτέμβριο 2022. Στο ακόλουθο διάγραμμα φαίνεται η αύξηση της τιμής στην αγορά κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο (πράσινη γραμμή) και η αμοιβή που λαμβάνουν τα αιολικά πάρκα που παραμένει σταθερή και χαμηλή (πορτοκαλί γραμμή).

Για τους παραπάνω λόγους, ο μηχανισμός που έχει εισάγει η Κυβέρνηση για την φορολόγηση και επιστροφή στους καταναλωτές του 90% των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών, δεν αφορά επί της ουσίας τα αιολικά πάρκα, διότι αυτά επέστρεφαν (και πριν τη θέσπιση του μηχανισμού) και συνεχίζουν να επιστρέφουν αμέσως, το όποιο έσοδο πάνω από την «κλειδωμένη» τιμή του συμβολαίου τους με τον ΔΑΠΕΕΠ.

Με τον τρόπο αυτό, τα αιολικά πάρκα έχουν ήδη επιδοτήσει τους καταναλωτές επιστρέφοντάς τους από την αρχή της κρίσης πολύ πάνω από 1 δις ευρώ μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. Συγκεκριμένα, από τον Ιούλιο 2021 έως και τον Μάιο 2022 (για το οποίο έχουν ανακοινωθεί επίσημα στοιχεία από τον ΔΑΠΕΕΠ), το συνολικό οικονομικό πλεόνασμα που δημιούργησαν τα αιολικά πάρκα λόγω των χαμηλότερων αμοιβών τους σε σχέση με την χονδρική αγορά είναι 985,6 εκατ. ευρώ.

Όσο θα εγκαθίστανται περισσότερα αιολικά πάρκα, αυτό το όφελος θα αυξάνεται με γρηγορότερο ρυθμό, διότι, όπως αναφέρθηκε, τα νέα αιολικά πάρκα είναι οικονομικά πιο ανταγωνιστικά και έχουν κλειδώσει ακόμα πιο χαμηλές τιμές αμοιβής[6].

Δεν υπάρχουν λοιπόν υπερκέρδη στα αιολικά πάρκα. Η σύγχυση δημιουργείται διότι μερικές φορές, ακόμα και από επίσημα χείλη, γίνεται αναφορά σε υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών και σε αυτούς, στη ρύμη του λόγου, περιλαμβάνονται και οι Α.Π.Ε. Αυτό συμβαίνει, διότι τα αιολικά πάρκα επιστρέφουν αμέσως τα επιπλέον χρήματα στο ταμείο που διαχειρίζεται ο ΔΑΠΕΕΠ, το οποίο ονομάζεται Ειδικός Λογαριασμός Α.Π.Ε. (ΕΛΑΠΕ). Στη συνέχεια ο ΕΛΑΠΕ μεταφέρει τα χρήματα στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ) και επιδοτούνται οι καταναλωτές[7]. Όταν λοιπόν γίνεται λανθασμένα αναφορά σε υπερκέρδη των Α.Π.Ε., αυτό που εννοείται είναι τα ποσά που ο ΕΛΑΠΕ μεταφέρει στο ΤΕΜ και όχι κάποια ποσά που είχαν παραμείνει στους αιολικούς παραγωγούς και η Κυβέρνηση τα παίρνει τη δεδομένη χρονική στιγμή μέσω του μηχανισμού που έχει εισάγει.

[1]     Απόφαση ΡΑΕ 691/2022 στο www.rae.gr/apofaseis/45584/

[2]     Βλ. μηνιαίες ανακοινώσεις της ΡΑΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού επιστροφής εσόδων από την αγορά στο www.rae.gr/michanismos/

[3]     https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2019/12/30/top-10-charts-of-the-week-for-2019

[4]     https://www.lazard.com/media/451905/lazards-levelized-cost-of-energy-version-150-vf.pdf

[5]     https://irena.org/publications/2022/Jul/Renewable-Power-Generation-Costs-in-2021

[6]     Για το διπλό οικονομικό όφελος που προσφέρουν τα αιολικά πάρκα στους καταναλωτές δείτε εδώ: https://eletaen.gr/anartisi-ask4wind-energeiaki-krisi/

[7]     Για το πώς λειτουργεί αυτή η επιδότηση και για τη μαθηματική ανάλυση έως τον Μάρτιο 2021 δείτε εδώ: https://eletaen.gr/wp-content/uploads/2022/06/2022-06-29-texniki-ekthesi-ff.pdf

Κατεβάστε το διάγραμμα για το κόστος στον καταναλωτή ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής ΕΔΩ

Κατεβάστε το διάγραμμα που απεικονίζει την σταθερή σμοιβή αιολικών πάρκων και την αυξανόμενη τιμή ηλεκτρισμού λόγω του φυσικού αερίου ΕΔΩ

Κατεβάστε το δημοσίευμα της ΕΦΣΥΝ σε pdf ΕΔΩ