Επικαιροποιμένη ανάρτηση στο ask4wind για την ενεργειακή κρίση Eletaen Team 15 Μαρτίου, 2022

Επικαιροποιμένη ανάρτηση στο ask4wind για την ενεργειακή κρίση

Ένα νέο κείμενο έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα ask4wind και απαντά στο Μύθο ότι «H ενεργειακή μετάβαση είναι ακριβή και υπεύθυνη για τις ανατιμήσεις στο ρεύμα»

Η ανάλυση εξηγεί:

  • Γιατί αυξάνει το ρεύμα και ποια είναι η λύση
  • Γιατί τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά είναι και ήταν η πιο φθηνή λύση ηλεκτροπαραγωγής
  • Πώς η αιολική ενέργεια δημιουργεί διπλό οικονομικό όφελος στους καταναλωτές
  • Το πρώτο όφελος που είναι η δημιουργία πλεονάσματος για την επιδότηση των λογαριασμών
  • Πώς προκύπτει αυτό το πλεόνασμα
  • Το δεύτερο όφελος που είναι το «κούρεμα» της τιμής στην αγορά ηλεκτρισμού
  • Γιατί η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να επιταχυνθεί

Η ανάλυση συνοδεύεται με:

Ένα Infographic για το διπλό οικονομικό όφελος

Ένα Infographic για την ενεργειακή μετάβαση

Ένα videograghic για τις επιδοτήσεις των λογαριασμών από τα αιολικά πάρκα μέσω του ΤΕΜ

Ένα αγγλικό video της WindEurope με ελληνικούς υπότιτλους

Μπορείτε να κατεβάσετε και να εκτυπώσετε το νέο Μύθο ΕΔΩ

ή να τον διαβάσετε ακολούθως:

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΚΟΣΤΟΣ

Μύθος #9: H ενεργειακή μετάβαση είναι ακριβή και υπεύθυνη για τις ανατιμήσεις στο ρεύμα

Αλήθεια: Οι ανατιμήσεις στο ρεύμα οφείλονται στην εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Περισσότερη αιολική ενέργεια σημαίνει χαμηλότερο κόστος ρεύματος για τους καταναλωτές.

Γιατί αυξάνει το ρεύμα και ποια είναι η λύση

Υπαίτιος της ανατίμησης του κόστους ρεύματος για τους καταναλωτές είναι η μεγάλη αύξηση του κόστους των ορυκτών καυσίμων και κυρίως του φυσικού αερίου. O πόλεμος οδήγησε σε ακόμα μεγαλύτερες αυξήσεις το φυσικό αέριο. Ο λιγνίτης ήταν ήδη και παραμένει ακριβός.

Η εκτόξευση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο, έχει συμπαρασύρει και την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτή είναι η τιμή ηλεκτρισμού που διαμορφώνεται στην χονδρική αγορά δηλαδή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας και υπόκειται επιπλέον σε χρηματιστηριακού τύπου μεταβολές και ρίσκα. Η αυξημένη αυτή τιμή της χονδρικής περνάει στους λογαριασμούς των καταναλωτών. Η τιμή αυτή για παράδειγμα, το Σεπτέμβριο 2022 ήταν 416,87 €/MWh. Ένα χρόνο πριν, τον Σεπτέμβριο 2021 ήταν 134,73 €/MWh9-i  ενώ τον Φεβρουάριο 2021 ήταν 50,36 €/MWh.

Περαιτέρω, το γεγονός ότι οι ακριβές τεχνολογίες ορυκτών καυσίμων -και ειδικά το φυσικό αέριο- κατέχουν σημαντικό μερίδιο στην Ελλάδα9-ii, έχει οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση το μέσο κόστος παραγωγής ρεύματος στη χώρα μας.

Διαχρονικά, η τιμή του φυσικού αερίου χαρακτηρίζεται από μεγάλες διακυμάνσεις9-iii που εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες όπως η προσφορά και η ζήτηση, οι χρηματιστηριακές μεταβολές, το κόστος εξόρυξης και μεταφοράς και οι γεωπολιτικές ισορροπίες. Κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες είναι αστάθμητοι και απρόβλεπτοι. Επομένως, ακόμα κι αν η τιμή του αερίου επανέλθει σε λογικά επίπεδα, όσο παραμένουμε προσκολλημένοι στα ορυκτά καύσιμα, είμαστε εκτεθειμένοι σε αντίστοιχες κρίσεις στο μέλλον.

Η μόνιμη λύση είναι η αιολική και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας γενικότερα, διότι:

  • παράγουν τον πιο φθηνό ηλεκτρισμό και
  • δεν είναι εκτεθειμένες στις διεθνείς διακυμάνσεις των τιμών των ορυκτών καυσίμων.

Η αιολική ενέργεια δημιουργεί διπλό οικονομικό όφελος στους καταναλωτές:

Πρώτο όφελος

Σήμερα (Νοέμβριος 2022) τα νέα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα παράγουν 7 φορές φθηνότερο ηλεκτρισμό σε σχέση με το κόστος ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο και 3,5 περίπου φορές φθηνότερο από το λιγνίτη (βλ. Μύθο 2 https://ask4wind.gr/tech-myth02/). Δημιουργείται έτσι μια σημαντική οικονομική διαφορά9-iv μεταξύ:

(α)   της τιμής στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (δηλ. στο χρηματιστήριο ενέργειας) που βαρύνει τους καταναλωτές και που είναι υψηλή εξαιτίας του φυσικού αερίου,

και

(β)   του σταθερού χαμηλού κόστους της αιολικής ενέργειας.

Η διαφορά αυτή επιτρέπει στην Κυβέρνηση να μεταφέρει πόρους στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ) από το οποίο επιδοτεί τους λογαριασμούς. Δηλαδή η «Πίστωση ΤΕΜ» που βλέπουμε στους λογαριασμούς μας, υπάρχει χάρη στα αιολικά πάρκα9-v

Για αυτό τα αιολικά πάρκα δεν επωφελούνται από τις υψηλές τιμές στη χρηματιστηριακή αγορά και δεν έχουν υπερκέρδη. Ειδικότερα, η μέση τιμή αμοιβής της ενέργειας που παράγεται από τα υφιστάμενα αιολικά πάρκα που λειτουργούν σήμερα στο εθνικό διασυνδεδεμένο σύστημα της Ελλάδας είναι περί τα 94 €/MWh9-vi, δηλαδή μόλις το 22,5% της μέσης τιμής ηλεκτρισμού στην αγορά τον Σεπτέμβριο 2022. Από νέα αιολικά πάρκα είναι 58 €/MWh.

Με τον τρόπο αυτό, τα αιολικά πάρκα έχουν ήδη επιδοτήσει τους καταναλωτές επιστρέφοντάς τους από την αρχή της κρίσης πολύ πάνω από 1 δις ευρώ μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. Συγκεκριμένα, από τον Ιούλιο 2021 έως και τον Μάιο 2022 (για τον οποίο έχουν ανακοινωθεί επίσημα στοιχεία από τον ΔΑΠΕΕΠ), το συνολικό οικονομικό πλεόνασμα που δημιούργησαν τα αιολικά πάρκα λόγω των χαμηλότερων αμοιβών τους σε σχέση με την χονδρική αγορά είναι 985,6 εκατ. ευρώ9-vii, 9-viii

Δεύτερο όφελος

Τα αιολικά πάρκα όχι μόνο παράγουν πολύ πιο φθηνά από την τιμή στη χονδρική αγορά, αλλά ταυτόχρονα -μαζί και με τις άλλες ανανεώσιμες- μειώνουν αυτή την τιμή. Για το 2021, το συνολικό όφελος που πρόσφεραν τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά στους καταναλωτές με αυτό τον τρόπο ήταν 2,5 δις ευρώ9-ix. Έτσι ο καταναλωτής πληρώνει λιγότερα για το συνολικό του ρεύμα. Αυτό συμβαίνει διότι ο άνεμος και ο ήλιος είναι δωρεάν και έτσι οι ανανεώσιμες οδηγούν κάθε ώρα σε σβήσιμο τις ακριβότερες συμβατικές μονάδες παραγωγής.

Το ανωτέρω Infographic παρουσιάζει γραφικά το διπλό οικονομικό όφελος για τον καταναλωτή. Η σκούρα καφέ-κόκκινη γραμμή δείχνει την τιμή που θα υπήρχε στην αγορά ηλεκτρισμού κάθε μήνα του 2021, αν δεν υπήρχαν οι Α.Π.Ε. που έχουμε. Αυτή θα πλήρωνε ο καταναλωτής χωρίς στις Α.Π.Ε. Η ροζ-κόκκινη γραμμή δείχνει τη χαμηλότερη (αλλά και πάλι υψηλή) τιμή που διαμορφώθηκε στην πραγματικότητα κάθε μήνα το 2021. Φαίνεται πώς έχει αυξηθεί μετά το καλοκαίρι του 2021. Η διαφορά των δυο αυτών γραμμών είναι τα 2,5 δις που γλίτωσαν οι καταναλωτές το 2021 χάρη στις Α.Π.Ε.

Η γαλάζια-μπλε οριζόντια γραμμή δείχνει το κόστος παραγωγής ρεύματος από τα νέα αιολικά πάρκα. Δηλαδή, ενώ οι καταναλωτές πληρώνουν την υψηλή ροζ τιμή, τα αιολικά αμείβονται με την χαμηλή μπλε τιμή. Αυτή η διαφορά γίνεται επιδότηση στους λογαριασμούς μέσω του ΤΕΜ (αυτό είναι το πρώτο όφελος που αναφέρθηκε προηγουμένως).

Η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να επιταχυνθεί

Η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να επιταχυνθεί, παράγοντας περισσότερη ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, ώστε να είμαστε ανεξάρτητοι από γεωπολιτικά παιχνίδια των χωρών που εξάγουν ορυκτά καύσιμα και προστατευμένοι από αντίστοιχες ανατιμήσεις στο μέλλον. Έτσι, παράλληλα θα συμβάλουμε στην επίτευξη των ενεργειακών μας στόχων και στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης. Αν η ενεργειακή μετάβαση πραγματοποιούνταν πιο γρήγορα, θα μειωνόταν η χρήση των ακριβών ορυκτών καυσίμων και συνεπώς η κρίση θα ήταν λιγότερο δυσβάσταχτη για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Για  την ανάγκη επιτάχυνσης της ενεργειακής μετάβασης δείτε το ακόλουθο άρθρο:
https://eletaen.gr/arthro-papastamatiou-capital-energeiaki-metavasi/

Σήμερα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καλύπτουν το 40% περίπου της κατανάλωσης ηλεκτρισμού στην Ευρώπη. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Πρέπει να απαλλαγούμε από τον άνθρακα και να εξηλεκτρίσουμε και άλλους τομείς της οικονομίας μας. Στόχος της Ε.Ε είναι η ηλεκτρική ενέργεια, να αποτελεί τα τρία τέταρτα του ενεργειακού της μείγματος έως το 2050, εκ των οποίων το 50% να προέρχεται από τον άνεμο.

Το παρακάτω βίντεο εξηγεί το γιατί.

Δείτε το Videographic της ΕΛΕΤΑΕΝ:

9-ii. To πρώτο οκτάμηνο 2022 το μερίδιο του φυσικού αερίου στην παροχή ηλεκτρισμού στην Ελλάδα ήταν 37,2% και του λιγνίτη 11,3%  https://thegreentank.gr/2022/09/27/admie-august2022-el/

9-iv. Κάθε ώρα, οι εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας αγοράζουν από τη χονδρεμπορική αγορά την ενέργεια που πρόκειται να προμηθεύσουν στους πελάτες τους, καταβάλλοντας την τιμή αγοράς εκείνης της ώρας. Από το καλοκαίρι του 2021, η τιμή αυτή έχει πολλαπλασιαστεί διότι εξαρτάται από το κόστος ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο. Έτσι έχουν αυξηθεί πολύ οι καταβολές από τους προμηθευτές, οι οποίοι μετακυλούν τις αυξήσεις στους καταναλωτές. Το μέρος των καταβολών αυτών από τους προμηθευτές, που αντιστοιχεί στην ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές μεταβιβάζεται τελικά στον ΔΑΠΕΕΠ, από τον οποίο πληρώνονται οι παραγωγοί Α.Π.Ε.

Όμως, οι παραγωγοί Α.Π.Ε. αμείβονται με μακροχρόνια συμβόλαια που έχουν συνάψει με τον ΔΑΠΕΕΠ σε σταθερές (ή σχεδόν σταθερές) τιμές που αντανακλούν το χαμηλό κόστος τους. Συνεπώς δημιουργείται ένα οικονομικό πλεόνασμα που προκύπτει από τη διαφορά της υψηλής τιμής – εξαιτίας του φυσικού αερίου – που καταβάλουν οι προμηθευτές (και τελικά οι καταναλωτές) για την αγορά της ενέργειας από Α.Π.Ε., και του χαμηλού κόστους με το οποίο αμείβονται οι σταθμοί Α.Π.Ε. για την παραγωγή αυτής της ενέργειας.

9-v. Από τον Ιούλιο 2022 η ΡΑΕ ορίζει κάθε μήνα ρυθμιζόμενες τιμές και για τις συμβατικές τεχνολογίες (φυσικό αέριο και λιγνίτη). Έτσι εφαρμόζει και για τους συμβατικούς ηλεκτροπαραγωγούς ό,τι ίσχυε και εφαρμοζόταν πάντοτε για τα αιολικά πάρκα. Συγκεκριμένα, η διαφορά της ρυθμιζόμενης αυτής τιμής από την χρηματιστηριακή τιμή παρακρατάται και διοχετεύεται στο ΤΕΜ.

9-vi. Το κόστος στον καταναλωτή από τα υφιστάμενα αιολικά πάρκα προκύπτει από επεξεργασία των στοιχείων που ανακοινώνει ο ΔΑΠΕΕΠ

https://www.dapeep.gr/dimosieuseis/miniaio-deltio-eidikou-logariasmoy/

9-viii. Για το πώς λειτουργεί αυτή η επιδότηση και για τη μαθηματική ανάλυση έως τον Μάρτιο 2021 δείτε εδώ: https://eletaen.gr/wp-content/uploads/2022/06/2022-06-29-texniki-ekthesi-ff.pdf

9-ix. Η διαφορά του χαμηλού κόστους των αιολικών από την υψηλή, εξαιτίας των ορυκτών καυσίμων, τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς, επιδοτεί τους λογαριασμούς ρεύματος μέσω του ΤΕΜ. Αυτή η υψηλή τιμή της αγοράς, που βαρύνει τους καταναλωτές, θα ήταν ακόμα υψηλότερη εάν δεν υπήρχαν οι ανανεώσιμες. Επειδή ο άνεμος και οι ήλιος είναι δωρεάν, οι ανανεώσιμες οδηγούν κάθε ώρα στο σταμάτημα της λειτουργίας των πιο ακριβών συμβατικών μονάδων και έτσι κουρεύεται η τιμή στην χονδρεμπορική αγορά (διότι αυτή, η τιμή στην αγορά κάθε ώρα καθορίζεται από την πιο ακριβή μονάδα που λειτουργεί για να καλύψει τη ζήτηση).

Για όλο το 2021, οι ανανεώσιμες κούρεψαν την τιμή κατά 40% κατά μ.ο. Χάρη σε αυτό το κούρεμα, οι ανανεώσιμες εξοικονόμησαν 2,5 δις ευρώ όλο το 2021, προς όφελος των καταναλωτών. Η εξοικονόμηση αυτή είναι 4 φορές μεγαλύτερη από το ρυθμιζόμενο τέλος ΕΤΜΕΑΡ https://eletaen.gr/dt-eletaen-meleti-ofelos-ap/.

Το όφελος αυτό και ο μηχανισμός τεκμηριώθηκε με ειδική μελέτη που εκπόνησε η ΕΛΕΤΑΕΝ για όλο το 2021 https://eletaen.gr/meleti-dieisdidi-ape-kai-times/ και το ΑΠΘ για το Δεκέμβριο 2021 https://eletaen.gr/dt-eletaen-diplo-oikonomiko-ofelos-apo-ap/