Αναρτήθηκε στο energypress.gr στις 31.1.2013

 H κότα και το αυγό ή περί στρεβλώσεων της ηλεκτρικής αγοράς

Παναγιώτης Γ. Παπασταματίου

Πρόεδρος ΔΣ ΕΛΕΤΑΕΝ

Ξεκινάω από τη δήλωση με την οποία συμφωνώ: «Σε μια αγορά η οποία θα λειτουργούσε σε πραγματικά ανταγωνιστικές συνθήκες η τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς θα ήταν αρκετή ώστε να καλύπτει το κόστος αυτό [των μονάδων φυσικού αερίου]. Στην ελληνική πραγματικότητα όμως αυτό δεν συμβαίνει, με βασική αιτία την συμπεριφορά στην αγορά της κυρίαρχης επιχείρησης που επωφελείται της υπερδεσπόζουσας θέσης της, με αποτέλεσμα να συμπιέζεται δραστικά η τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς. Για το λόγο αυτό υπάρχει ο Μηχανισμός Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους»[1].

Σπεύδω όμως να προσθέσω ότι ο συλλογισμός έχει και συνέχεια. Η συμπίεση της τιμής της χονδρεμπορικής αγοράς εξαιτίας της κατάχρησης της υπερδεσπόζουσας θέσης της κυρίαρχης επιχείρησης συνιστά πράγματι τη βασική στρέβλωση. Είτε υπάρξει αλλαγή του τρόπου πληρωμής των μονάδων φυσικού αερίου είτε όχι, η στρέβλωση αυτή δεν θα θεραπευθεί εάν δεν αλλάξει η δομή της αγοράς ώστε να αλλάξει και η όποια καταχρηστική συμπεριφορά.

Σε τι ωφελείται όμως η κυρίαρχη επιχείρηση από μια τεχνητά χαμηλή και στρεβλή χονδρεμπορική τιμή (ΟΤΣ); Καταβάλει ως προμηθευτής μειωμένες πληρωμές προς όσους εγχέουν ενέργεια στο σύστημα, ήτοι τους ιδιώτες συμβατικούς ηλεκτροπαραγωγούς, τους εισαγωγείς και τις μονάδες Α.Π.Ε. (δια των μειωμένων πληρωμών που πραγματοποιεί προς τον Ειδικό Λογαριασμό Α.Π.Ε. του ΛΑΓΗΕ). Με άλλα λόγια, η τεχνητά χαμηλή ΟΤΣ προκαλεί ένα έλλειμμα πληρωμών από την πλευρά της Προμήθειας προς την πλευρά της Παραγωγής. Το έλλειμμα αυτό αφορά όλους όσοι πληρώνονται ή αναμένουν να πληρωθούν μέσω της ΟΤΣ, δηλαδή και τους συμβατικούς και τους ανανεώσιμους παραγωγούς. Είναι ένα κοινό έλλειμμα. Ένα συνολικό έλλειμμα. Διότι εάν η ΟΤΣ ήταν σε δίκαιο επίπεδο, τότε οι μεν μονάδες φυσικού αερίου θα ανακτούσαν το μεγαλύτερο μέρος του κόστους τους μέσω της χονδρεμπορικής αγοράς (όπως ορθώς δηλώνει το εισαγωγικό απόσπασμα), ο δε Ειδικός Λογαριασμός Α.Π.Ε. θα κάλυπτε ένα σημαντικότατο μέρος του ελλείμματός του.

Σε μερική αντιστάθμιση αυτών των μειωμένων πληρωμών που καταβάλει ο  Προμηθευτής λόγω της στρεβλής ΟΤΣ, λειτουργεί ο ΜΑΜΚ.  Όμως λειτουργεί μόνο υπέρ των συμβατικών σταθμών. Ο ΜΑΜΚ προστατεύει τους συμβατικούς παραγωγούς απέναντι σε μια στρέβλωση, οι συνέπειες της οποίας αφορούν και τους παραγωγούς Α.Π.Ε. Με άλλα λόγια, επειδή ο Προμηθευτής πληρώνει αδίκως λίγα μέσω της στρεβλής ΟΤΣ, έχει υποχρεωθεί να μεταφέρει μέρος του οφέλους που αποκομίζει σε κάποιους μόνο από αυτούς που θίγονται από την στρέβλωση και όχι σε όλους. Αυτό δεν είναι δίκαιο, διότι μετατρέπει το συνολικό έλλειμμα της Παραγωγής σε έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού Α.Π.Ε. αποκλειστικά. Το στοιχείο αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα έκτακτα μέτρα που εισάγονται.

Πέραν αυτών, συνολική, μόνιμη και βιώσιμη λύση στο πρόβλημα της ηλεκτρικής αγοράς, προς όφελος όλων των παικτών περιλαμβανομένης της ΔΕΗ –άρα και των καταναλωτών- μπορεί να υπάρξει μόνο στο πλαίσιο μιας πραγματικά απελευθερωμένης αγοράς με ριζική αλλαγή της δομής της.

[1] Πώς μπορούν να πέσουν οι τιμές του ηλεκτρικού, Γιώργος Στάμσης http://www.euro2day.gr/specials/opinions/132/articles/752058/Article.aspx

Δείτε το άρθρο στο energypress.gr